so/dzial/main.tex
2025-02-13 18:17:31 +01:00

539 lines
19 KiB
TeX
Raw Blame History

This file contains ambiguous Unicode characters

This file contains Unicode characters that might be confused with other characters. If you think that this is intentional, you can safely ignore this warning. Use the Escape button to reveal them.

\documentclass[a4paper,12pt]{article}
%---- Ustawienia polskich znaków -----------------------------------------------
\usepackage[T1]{fontenc}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\usepackage[polish]{babel}
%---- Lepsza czcionka i estetyka ----------------------------------------------
\usepackage{lmodern}
\usepackage{parskip}
%---- Pakiety matematyczne i nie tylko ----------------------------------------
\usepackage{amsmath,amssymb}
\usepackage{geometry}
\usepackage{xcolor}
\usepackage{array}
\usepackage{hyperref}
\usepackage{longtable}
\usepackage[table]{xcolor}
\usepackage{fancyhdr}
\usepackage{enumitem}
\usepackage{tikz}
\usepackage{pifont}
%---- Pakiet do ładnych ramek i kolorowych boksów -----------------------------
\usepackage[most]{tcolorbox}
%---- Definicje stylów ramek tcolorbox ----------------------------------------
\tcbset{
framecode={},
center title,
left=2mm,
right=2mm,
top=1mm,
bottom=1mm,
fonttitle=\bfseries,
colback=gray!5,
colframe=black!70,
enlarge top by=2mm,
enlarge bottom by=2mm,
boxsep=2pt
}
% Przykładowy styl tcolorbox do zadań
\newtcolorbox{taskbox}[2][]{
title=#2,
#1
}
% Przykładowy styl tcolorbox do rozwiązań lub komentarzy
\newtcolorbox{solutionbox}[1][]{
title=#1,
colback=green!2,
colframe=green!50!black,
fonttitle=\bfseries\footnotesize,
varwidth boxed title,
boxed title style={rounded corners},
sharp corners,
boxrule=0.4pt,
toprule=1pt,
bottomrule=1pt
}
%---- Definicje naszych symboli i skrótów --------------------------------------
\newcommand{\ok}{%
\tikz[baseline=-0.5ex]{
\node[draw, rectangle, minimum size=1em, inner sep=0pt]
{\textcolor{green}{\ding{51}}};
}%
}
\newcommand{\no}{%
\tikz[baseline=-0.5ex]{
\node[draw, rectangle, minimum size=1em, inner sep=0pt]
{\textcolor{red}{\ding{55}}};
}%
}
% Makra do odwołań, np. WS (wymaganie szczegółowe), WO (wymaganie ogólne), itp.
\newcommand{\WS}[1]{\textbf{WS #1}}
\newcommand{\WO}[1]{\textbf{WO #1}}
\newcommand{\WOGPrec}{\textbf{W$_{\text{Og(Prec)}}$}}
%---- Ustawienia marginesów ---------------------------------------------------
\geometry{
left=2.5cm,
right=2.5cm,
top=2.5cm,
bottom=2.5cm
}
%---- Definicja stylu fancyhdr ------------------------------------------------
\pagestyle{fancy}
\fancyhf{} % wyczyszczenie nagłówków i stopek
\lhead{Praca z ciągiem geometrycznym}
\rhead{Przykład -- bez pakietu forest}
\renewcommand{\headrulewidth}{0.4pt}
\cfoot{\thepage}
\renewcommand{\footrulewidth}{0.4pt}
\pagestyle{fancy}
\fancyhf{} % Czyścimy domyślne nagłówki i stopki
% Definiujemy stopkę
% Definiujemy kolor czerwony dla WS oraz ciemnozielony dla WO
\definecolor{ws}{rgb}{0.0, 0.0, 1.0} % Czerwony
\definecolor{wo}{rgb}{0.0, 0.5, 0.0} % "dark green"
\pagestyle{fancy}
\fancyhf{} % Czyścimy domyślne stopki / nagłówki
%-----------------------------------------------------------
% 1) Makra do dynamicznego przechowywania wartości WS i WO
%-----------------------------------------------------------
% Sposób: \setWS{1}{12} -> ustawia "WSvalue1" = "12"
% \getWS{1} -> rozwija się do "12"
\usepackage{pgffor} % umożliwia \foreach
% 1) Makra do dynamicznego przechowywania wartości WS i WO
\makeatletter
\newcommand{\setWS}[2]{\expandafter\def\csname WSvalue#1\endcsname{#2}} % np. \setWS{1}{00}
\newcommand{\getWS}[1]{\csname WSvalue#1\endcsname} % np. \getWS{1} -> "00"
\newcommand{\setWO}[2]{\expandafter\def\csname WOvalue#1\endcsname{#2}} % np. \setWO{2}{10}
\newcommand{\getWO}[1]{\csname WOvalue#1\endcsname}
\makeatother
% 2) Ustawiamy wszystkie WS i WO na wartość domyślną "00"
% (15 WS, 11 WO — zmień, jeśli potrzebujesz innej liczby)
\foreach \i in {1,...,15}{\setWS{\i}{00}}
\foreach \j in {1,...,11}{\setWO{\j}{00}}
% Definiujemy kolory
\definecolor{ws}{rgb}{1.0, 0.0, 0.0} % czerwony
\definecolor{wo}{rgb}{0.0, 0.5, 0.0} % ciemnozielony
% Stopka
\pagestyle{fancy}
\fancyhf{} % czyścimy domyślne stopki / nagłówki
\fancyfoot[L]{%
\scriptsize % Pomniejszona czcionka w stopce
\begin{tabular}{@{}l l}
\textbf{WS:} &
% Generowanie WS dynamicznie
\foreach \i in {1,...,15}{%
\ifnum\i>1 |\fi% Dodaj separator "|" między elementami (bez spacji)
\textcolor{ws}{1.\i}\textcolor{black}{[\getWS{\i}]}%
}
\\
\textbf{WO:} &
% Generowanie WO dynamicznie
\foreach \j in {1,...,11}{%
\ifnum\j>1 |\fi% Dodaj separator "|" między elementami (bez spacji)
\textcolor{wo}{%
\ifcase\j
\or 1.1% \j = 1
\or 2.1% \j = 2
\or 2.2% \j = 3
\or 3.1% \j = 4
\or 3.2% \j = 5
\or 3.3% \j = 6
\or 3.4% \j = 7
\or 4.1% \j = 8
\or 4.2% \j = 9
\or 4.3% \j = 10
\or 4.4% \j = 11
\fi
}%
\textcolor{black}{[\getWO{\j}]}%
}
\end{tabular}
\vspace{4pt}
\hrule
\vspace{4pt}
\[
P_{\mathrm{dział\,max}} = 0
\quad
\textcolor{red}{\forall j \in \{1,\dots,N_{WO}\},\; \exists i(j) \in \{1,\dots,N^j_{WS}\}}
\]
}
% Definiujemy kolor fioletowy (jeśli nie chcesz polegać na wbudowanym 'violet')
\definecolor{violet}{rgb}{0.5,0.0,0.5}
\definecolor{darkgreen}{RGB}{0, 100, 0}
\newenvironment{solutionbox}[1][]{
% \begin{tcolorbox}[colback=white,title=#1]
\begin{tcolorbox}[title={#1}]
}{%
\end{tcolorbox}
}
%-------------------------------------------------------------------------------
\begin{document}
% Ustawianie wartości WS
\setWS{0}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{1}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{2}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{3}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{4}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{5}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{6}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{7}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{8}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{9}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{10}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{11}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{12}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{13}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{14}{00} % WS 1.1 = 10
\setWS{15}{00} % WS 1.1 = 10
% Ustawianie wartości WO
\setWO{1}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{2}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{3}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{4}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{5}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{6}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{7}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{8}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{9}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{10}{00} % WO 1.1 = 15
\setWO{11}{00} % WO 1.1 = 15
%---- Tytuł + miejsce na dane ucznia -------------------------------------------
\begin{center}
{\LARGE\bfseries Rozbudowane zadanie z ciągu geometrycznego}\\[6pt]
\textbf{Maksymalna liczba punktów: 12 (przykład)}\\[2pt]
\end{center}
\vspace{1em}
\noindent
\textbf{Imię i nazwisko:} \rule{0.6\textwidth}{0.4pt}\\[4pt]
\textbf{Klasa / Grupa:} \rule{0.3\textwidth}{0.4pt}
\vspace{1em}
\newpage
\setWS{4}{04} % WS 1.1 = 10
\setWO{1}{02} % WO 1.1 = 15
\setWO{8}{02} % WO 1.1 = 15
\setWO{4}{01} % WO 1.1 = 15
\setWO{5}{01} % WO 1.1 = 15
\setWO{9}{01} % WO 1.1 = 15
\setWO{10}{01} % WO 1.1 = 15
%==============================================================================
\section*{Treść zadania}
\begin{taskbox}[title={Zadanie z ciągu geometrycznego (rozszerzone)}]
DDany jest ciąg geometryczny \((a_n)\) określony wzorem:
\[
a_n = 5 \cdot (-2)^{\,n-1}
\quad
\text{dla } n \ge 1.
\]
Wykonaj następujące polecenia:
\begin{enumerate}[label=\bfseries \arabic*)]
\item Oblicz sumę pierwszych 6 wyrazów ciągu.
\item Wyznacz ten wyraz ciągu, który ma wartość \(-80\).
\item Uzasadnij, czy ciąg \((a_n)\) jest ograniczony z~góry lub z~dołu (lub oba).
\item Przedstaw \emph{graficznie} (punktowo) wartości ciągu dla \(n = 1,2,3,4,5,6\) i opisz jego własności (np.~monotoniczność, zmienność znaku).
\end{enumerate}
\end{taskbox}
% \vspace{1em}
\newpage
\begin{solutionbox}[title={Zestawienie zadań i przypisanych wymagań}]
% Ustawiamy wielkość czcionki na 8pt (z odpowiednim interlinią, np. 9.6pt)
% \fontsize{8pt}{9.6pt}\selectfont
\fontsize{10pt}{12pt}\selectfont
% \fontsize{12pt}{14.4pt}\selectfont
\textbf{Każdy \WS{} i \WO{} otrzymuje 1 pkt zgodnie z \textbf{SO}.}
\begin{itemize}[leftmargin=1.5em,label=\textbf{--}]
\item \textbf{Zadanie 1: Oblicz sumę 6 wyrazów ciągu}
\begin{itemize}[leftmargin=2.5em,label=\(\bullet\)]
\item \WS{1.4} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Stosuje wzory i własności ciągów geometrycznych”)}
\begin{itemize}[leftmargin=3.5em,label=\(\circ\)]
\item \WO{1.1} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Wykonywanie obliczeń na liczbach rzeczywistych”)}
\\ \quad \textcolor{violet}{\textit{Komentarz: obliczenie sumy ciągu, podstawianie do wzoru.}}
\item \WO{4.1} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Samodzielne uzasadnianie poprawności toku rozumowania”)}
\\ \quad \textcolor{violet}{\textit{Komentarz: wytłumaczenie, dlaczego wzór na sumę jest prawidłowy.}}
\end{itemize}
\end{itemize}
\item \textbf{Zadanie 2: Wyznacz wyraz ciągu równy \(-80\)}
\begin{itemize}[leftmargin=2.5em,label=\(\bullet\)]
\item \WS{1.4} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Stosuje wyraz ogólny ciągu w zadaniach praktycznych i teoretycznych”)}
\begin{itemize}[leftmargin=3.5em,label=\(\circ\)]
\item \WO{1.1} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Rozwiązywanie równań, w~szczególności wykładniczych”)}
\\ \quad \textcolor{violet}{\textit{Komentarz: w~tym miejscu występuje równanie \(5\cdot(-2)^{k-1}=-80\).}}
\item \WO{4.2} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Dostrzeganie regularności i uogólnianie”)}
\\ \quad \textcolor{violet}{\textit{Komentarz: zauważenie naprzemiennego znaku wyrazów i~postępu geometrycznego.}}
\end{itemize}
\end{itemize}
\item \textbf{Zadanie 3: Uzasadnij ograniczenie ciągu (lub jego brak)}
\begin{itemize}[leftmargin=2.5em,label=\(\bullet\)]
\item \WS{1.4} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Analiza monotoniczności i granic ciągów geometrycznych”)}
\begin{itemize}[leftmargin=3.5em,label=\(\circ\)]
\item \WO{4.1} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Stosowanie rozumowań dedukcyjnych i~dowodów w matematyce”)}
\\ \quad \textcolor{violet}{\textit{Komentarz: argumentacja dotycząca istnienia/nieistnienia ograniczeń.}}
\item \WO{4.3} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Opracowywanie strategii rozwiązywania problemów”)}
\\ \quad \textcolor{violet}{\textit{Komentarz: wybór podejścia do badania ograniczoności, np. ilorazu \(\frac{a_{n+1}}{a_n}\).}}
\end{itemize}
\end{itemize}
\item \textbf{Zadanie 4: Graficzna reprezentacja ciągu (narysuj punkty)}
\begin{itemize}[leftmargin=2.5em,label=\(\bullet\)]
\item \WS{1.4} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Prezentowanie zagadnień matematycznych w różnych formach graficznych”)}
\begin{itemize}[leftmargin=3.5em,label=\(\circ\)]
\item \WO{3.1} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Stosowanie obiektów matematycznych, np. układu współrzędnych, do opisu sytuacji”)}
\\ \quad \textcolor{violet}{\textit{Komentarz: narysowanie punktów \((n,a_n)\) dla określonych \(n\).}}
\item \WO{3.2} \textbf{[1 pkt]} \\
\emph{(PP: „Interpretowanie wykresów i wyciąganie wniosków z przedstawionych danych”)}
\\ \quad \textcolor{violet}{\textit{Komentarz: omówienie, jak kształtuje się ciąg (monotoniczność, znak, itp.).}}
\end{itemize}
\end{itemize}
\end{itemize}
\textbf{Suma punktów:}
\begin{itemize}[noitemsep]
\item \textbf{Zadanie 1:}
\begin{itemize}[noitemsep]
\item $N_{W_S} = 1$, $w_{s_1} = 1$,
\item $N^1_{W_O} = 2$, $w_{o_1} = 1$, $w_{o_2} = 1$.
\item Częściowa punktacja: \(1 \times (1 + 1) = 2\)~pkt.
\end{itemize}
\item \textbf{Zadanie 2:}
\begin{itemize}[noitemsep]
\item $N_{W_S} = 1$, $w_{s_1} = 1$,
\item $N^1_{W_O} = 2$, $w_{o_1} = 1$, $w_{o_2} = 1$.
\item Częściowa punktacja: \(1 \times (1 + 1) = 2\)~pkt.
\end{itemize}
\item \textbf{Zadanie 3:}
\begin{itemize}[noitemsep]
\item $N_{W_S} = 1$, $w_{s_1} = 1$,
\item $N^1_{W_O} = 2$, $w_{o_1} = 1$, $w_{o_2} = 1$.
\item Częściowa punktacja: \(1 \times (1 + 1) = 2\)~pkt.
\end{itemize}
\item \textbf{Zadanie 4:}
\begin{itemize}[noitemsep]
\item $N_{W_S} = 1$, $w_{s_1} = 1$,
\item $N^1_{W_O} = 2$, $w_{o_1} = 1$, $w_{o_2} = 1$.
\item Częściowa punktacja: \(1 \times (1 + 1) = 2\)~pkt.
\end{itemize}
\end{itemize}
\textbf{Łącznie: } \(2 + 2 + 2 + 2 = \boxed{8}\)~pkt.
\end{solutionbox}
%------------------------------------------------------------------------------
\vspace{1em}
%------------------------------------------------------------------------------
\section*{Kroki rozwiązania --- struktură drzewiasta (bez pakietu forest)}
%------------------------------------------------------------------------------
\begin{solutionbox}[title={Krok 1: Obliczenie sumy pierwszych 6 wyrazów}]
\textbf{Cel}: Obliczyć \(\displaystyle S_6 = a_1 + a_2 + \dots + a_6.\)
\begin{itemize}[label=$\bullet$]
\item \textcolor{red!60}{\WS{1.4}} \textbf{[2 pkt]}: Stosuje wzory na ciągi geometryczne (szczegół).
\begin{itemize}[label=$\circ$]
\item \ok{} \textcolor{darkgreen}{\WO{1.1}} \textbf{[2 pkt]}:
\begin{itemize}[label=$\diamond$]
\item \textcolor{blue!60}{\WOGPrec}:
\[
\text{Obliczenia sumy: }
S_6 = a_1 \cdot \frac{1 - q^6}{1 - q},\;
a_1 = 5,\; q = -2.
\]
\end{itemize}
\end{itemize}
\item \textcolor{red!60}{\WS{1.4}} \textbf{[1 pkt]}: Uzasadnienie poprawności wzoru.
\begin{itemize}[label=$\circ$]
\item \ok{} \textcolor{darkgreen}{\WO{4.1}} \textbf{[1 pkt]}:
\begin{itemize}[label=$\diamond$]
\item \textcolor{blue!60}{\WOGPrec}:
Zastosowany został standardowy wzór na sumę ciągu geometrycznego,
\(\displaystyle S_n = a_1 \frac{1-q^n}{1-q}\).
\end{itemize}
\end{itemize}
\end{itemize}
\end{solutionbox}
\vspace{1em}
%------------------------------------------------------------------------------
\begin{solutionbox}[title={Krok 2: Wyznaczenie wyrazu ciągu równego \(-80\)}]
\textbf{Cel}: Rozwiązać równanie \(\displaystyle a_k = -80\).
\begin{itemize}[label=$\bullet$]
\item \textcolor{red!60}{\WS{1.4}} \textbf{[2 pkt]}: Wykorzystanie wzoru na wyraz ogólny.
\begin{itemize}[label=$\circ$]
\item \ok{} \textcolor{darkgreen}{\WO{1.1}} \textbf{[2 pkt]}:
\begin{itemize}[label=$\diamond$]
\item \textcolor{blue!60}{\WOGPrec}:
\[
a_k = 5\cdot(-2)^{k-1} = -80.
\quad \Rightarrow \quad (-2)^{k-1} = -\frac{80}{5} = -16.
\]
\[
\text{Należy znaleźć } k \text{ takie, że } (-2)^{k-1} = -16.
\]
\end{itemize}
\end{itemize}
\item \textcolor{red!60}{\WS{1.4}} \textbf{[1 pkt]}: Dostrzeganie regularności zmian znaku ciągu.
\begin{itemize}[label=$\circ$]
\item \ok{} \textcolor{darkgreen}{\WO{4.2}} \textbf{[1 pkt]}:
\begin{itemize}[label=$\diamond$]
\item \textcolor{blue!60}{\WOGPrec}:
Każdy kolejny wyraz mnożymy przez \(-2\).
\(\displaystyle -16\) to \((-2)^4\) z~minusem w~„środku”:
\[
(-2)^4 = 16, \quad (-2)^5 = -32,
\quad (-2)^3 = -8, \dots
\]
Zatem \(k-1=4\) i \(\,k=5\) (sprawdź znak!).
\end{itemize}
\end{itemize}
\end{itemize}
\end{solutionbox}
\vspace{1em}
%------------------------------------------------------------------------------
\begin{solutionbox}[title={Krok 3: Uzasadnienie ograniczenia ciągu (z góry lub z dołu)}]
\textbf{Cel}: Sprawdzić, czy \((a_n)\) jest ograniczony.
\begin{itemize}[label=$\bullet$]
\item \textcolor{red!60}{\WS{1.4}} \textbf{[2 pkt]}: Analiza wielkości wyrazów.
\begin{itemize}[label=$\circ$]
\item \ok{} \textcolor{darkgreen}{\WO{4.1}} \textbf{[2 pkt]}:
\begin{itemize}[label=$\diamond$]
\item \textcolor{blue!60}{\WOGPrec}:
\[
|a_n| = |5 \cdot (-2)^{n-1}| = 5 \cdot 2^{n-1},
\]
co \emph{rośnie} wraz z~\(n\). Zatem nie jest ograniczony z~góry.
\end{itemize}
\end{itemize}
\item \textcolor{red!60}{\WS{1.4}} \textbf{[1 pkt]}: Strategia dowodzenia (gdzie występuje ograniczenie).
\begin{itemize}[label=$\circ$]
\item \ok{} \textcolor{darkgreen}{\WO{4.3}} \textbf{[1 pkt]}:
\begin{itemize}[label=$\diamond$]
\item \textcolor{blue!60}{\WOGPrec}:
Ponieważ wyrazy mają naprzemienny znak (+/), w~jednych krokach są dodatnie i~rosną \emph{wartościowo}, w~innych ujemne (o~coraz większej wartości bezwzględnej).
Ciąg \emph{nie jest} ograniczony ani z~góry, ani z~dołu (wartości ujemne też rosnąco \emph{maleją}).
\end{itemize}
\end{itemize}
\end{itemize}
\end{solutionbox}
\vspace{1em}
%------------------------------------------------------------------------------
\begin{solutionbox}[title={Krok 4: Graficzna reprezentacja ciągu (dla n=1..6)}]
\textbf{Cel}: Narysować punkty \((n, a_n)\) i~zinterpretować.
\begin{itemize}[label=$\bullet$]
\item \textcolor{red!60}{\WS{1.4}} \textbf{[2 pkt]}: Wykres punktowy (obiekt matematyczny).
\begin{itemize}[label=$\circ$]
\item \ok{} \textcolor{darkgreen}{\WO{3.1}} \textbf{[2 pkt]}:
\begin{itemize}[label=$\diamond$]
\item \textcolor{blue!60}{\WOGPrec}:
Nanosimy na płaszczyznę punkty:
\[
(1,5), (2,-10), (3,20), (4,-40), (5,80), (6,-160).
\]
\end{itemize}
\end{itemize}
\item \textcolor{red!60}{\WS{1.4}} \textbf{[1 pkt]}: Interpretacja reprezentacji (monotoniczność, tendencje).
\begin{itemize}[label=$\circ$]
\item \ok{} \textcolor{darkgreen}{\WO{3.2}} \textbf{[1 pkt]}:
\begin{itemize}[label=$\diamond$]
\item \textcolor{blue!60}{\WOGPrec}:
Widzimy naprzemienne przejścia przez wartości dodatnie i~ujemne,
przy czym \(|a_n|\) rośnie dwukrotnie z~każdym krokiem.
\end{itemize}
\end{itemize}
\end{itemize}
\end{solutionbox}
\vspace{1em}
\section*{Uwagi końcowe (przykładowe obliczenia)}
\begin{itemize}
\item \(\displaystyle S_6\) można wyliczyć:
\[
S_6 = 5 \cdot \frac{1 - (-2)^6}{1-(-2)}
= 5 \cdot \frac{1 - 64}{1 + 2}
= 5 \cdot \frac{-63}{3} = 5 \cdot (-21) = -105.
\]
\item Warunek \(\,a_k = -80\) daje \(\,k = 5\) (warto sprawdzić znak).
\item \(|a_n|\) rośnie wykładniczo, więc ciąg nie jest ograniczony.
\item Wykres: punkty „skaczą” raz w~dół, raz w~górę, z~rozwijającą się wartością bezwzględną.
\end{itemize}
\end{document}